Η σημασιολογία αναφέρεται στην κατανόηση και κατάλληλη χρήση του νοήματος σε μεμονωμένες λέξεις, φράσεις, προτάσεις και ακόμη μεγαλύτερων μονάδων. Η σημασιολογία περιλαμβάνει τη δυνατότητα:

• Κατανόησης των σημάτων.
• Αναγνώρισης και κατονομασίας των κατηγοριών.
• Κατανόηση και χρήση περιγραφικών λέξεων (συμπεριλαμβανομένων των επιθέτων και μικρότερων τμημάτων).
• Κατανόηση και και λειτουργία αντικειμένων.
• Αναγνώριση λέξεων από τον ορισμό τους.
• Ταξινόμηση λέξεων.
• Γνώση λεξιλογικών εννοιών.

Σε ένα υψηλότερο επίπεδο περιλαμβάνει επίσης την κατανόηση των σημασιολογικών ανακριβειών, για παράδειγμα, πολύσημες λέξεις και μεταφορική γλώσσα. Οι σημασιολογικές δεξιότητες είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη της κατανόησης του κόσμου και την ικανότητα έκφρασης του εαυτού μας με σαφήνεια και ουσιαστικό τρόπο.

Μερικά παιδιά παρουσιάζουν δυσκολίες στο ευρύ φάσμα των σημασιολογικών δομών, ενώ άλλα δείχνουν αδυναμία σε ειδικότερους τομείς, όπως στην κατανόηση της ταξινόμησης ή στην παροχή ορισμών. Σε άλλες περιπτώσεις, τα παιδιά έχουν αποκτήσει ένα καλό λεξιλόγιο, αλλά έχουν δυσκολία στην εύρεση των λέξεων και δεν είναι σε θέση να εκφραστούν για κάτι το οποίο γνωρίζουν. Είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν το παιδί δυσκολεύεται να βρει τις κατάλληλες λέξεις κατά τη συνομιλία, έτσι καταλήγει να μιλάει περιφραστικά χωρίς να περάσει τη συγκεκριμένη ιδέα.

Συνήθως τα παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολίες κινητικού συντονισμού στην ομιλία όπως η απραξία μπορεί επίσης να παρουσιάζουν και ελλείμματα στη σημασιολογική οργάνωση της γλώσσας και τη σύνταξης της.

Η σημασιολογική ανάπτυξη είναι η απόκτηση των λέξεων, οι σημασίες τους και οι σχέσεις μεταξύ τους.

Η διαδικασία της σημασιολογικής ανάπτυξης εμπεριέχει στρατηγικές που σχηματίζονται για την εκμάθηση σημασιών των λέξεων και τις αφορούν σε κάθε άλλη αλλαγή ως εσωτερική αναπαράσταση της γλώσσας.

 

ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ:

Παιδιά με σημασιολογικά ελλείμματα είναι πιθανόν  να παρουσιάζουν:

• Δυσκολία να ακολουθήσουν προφορικές οδηγίες.
• Χρησιμοποιούν έναν περιορισμένο αριθμό λέξεων για να εκφραστούν.
• Δυσκολεύονται να κατανοήσουν τη σχέση μεταξύ των λέξεων, όπως λέξεις ίδιας κατηγορίας και συνώνυμες λέξεις.
• Δυσκολεύονται να κατανοήσουν φράσεις που περιέχουν εικονιστική γλώσσα.
• Δυσκολία παρακολούθησης και συμμετοχής σε συζητήσεις.
• Δυσκολία ανάκτησης λέξεων
• Δυσκολεύονται να μοιραστούν αυθόρμητες ιδέες σε αλληλεπίδραση με άλλα άτομα.

 

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ:

• Επισήμανση και επεξεργασία  καινούριων λέξεων κατά τη διάρκεια της από κοινού ανάγνωσης.

Κάντε σχόλια και θέστε ερωτήσεις για να επιστήσετε την προσοχή του παιδιού σε ένα νέο λεξιλόγιο και νέες ιδέες κατά τη διάρκεια της από κοινού ανάγνωσης.

Για παράδειγμα, όταν διαβάζετε ένα βιβλίο και συναντάτε τη λέξη ιστιοφόρο, πρώτη επισήμανση είναι να δείξετε τη φωτογραφία αυτού του πλοίου λέγοντας: «Αυτό το είδος του σκάφους ονομάζεται ιστιοφόρο.»

Στη συνέχεια επεξεργαστείτε τη λέξη  λέγοντας πράγματα όπως: «Κοίταξε αυτό το ιστιοφόρο και σύγκρινέ το με αυτές τις άλλες βάρκες!»

• Επισήμανση και επεξεργασία  καινούριων λέξεων κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Κάντε σχόλια και θέστε ερωτήσεις σχετικά με τα πράγματα που βλέπετε ή τους ανθρώπους και τις καταστάσεις που αντιμετωπίζετε κατά τη διάρκεια κοινών δραστηριοτήτων όπως η οδήγηση στο αυτοκίνητο, βλέποντας τηλεόραση, ή κοιτάζοντας πινακίδες με διαφημίσεις.

Παιχνίδια με λέξεις που ενώνονται όπως το scrabble είναι ένας άλλος καλός τρόπος για να εισαγάγετε ένα νέο λεξιλόγιο.

• Επιλέξτε βιβλία με συγκεκριμένη θεματολογία

Επιλέξτε ένα βιβλίο με ένα συγκεκριμένο θέμα (για παράδειγμα, μια μέρα στην παραλία, ή μια επίσκεψη στο ζωολογικό κήπο), η οποία θα βοηθήσει το παιδί να μάθει πολλές λέξεις που εμπίπτουν σε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία.

• Παίξτε το παιχνίδι των συνωνύμων

Φτιάξτε ένα παιχνίδι για τον εντοπισμό συνώνυμων, λέγοντας στο  παιδί:  «Βρες μιαν μια άλλη λέξη για το μεγάλο?.  Παίξτε με σειρά, έτσι ώστε το παιδί θα πρέπει να επιλέξει τη λέξη, καθώς και τον προσδιορισμό του συνώνυμου.

Το παιδί μπορεί να επιλέξει τις λέξεις που δεν μπορεί να προσδιορίσει ένα συνώνυμο, σε αυτήν την περίπτωση θα έχετε την ευκαιρία να διδάξετε μια νέα λέξη.

Μπορείτε να παίξετε το ίδιο παιχνίδι χρησιμοποιώντας αντώνυμα (λέξεις που σημαίνουν το αντίθετο) ζητώντας από το παιδί να επιλέξει λέξεις που έχουν την αντίθετη σημασία από αυτή που δηλώσατε.

• Φτιάξτε ένα δίκτυο λέξεων

Βοηθήστε το παιδί να φτιάξει ένα δίκτυο λέξεων, χρησιμοποιώντας ένα μεγάλο κομμάτι χαρτί για να δημιουργήσετε ένα γραφημα που θα δείχνει τις συνδέσεις μεταξύ των σχετικών λέξεων.

Για παράδειγμα:

Πράγματα που κάνετε το καλοκαίρι

Πράγματα που βλέπετε σε ένα αγρόκτημα

Πράγματα που σας κάνουν ένα ισχυρό υπερήρωα.

Το παιδί μπορεί να σχεδιάσει εικόνες, να βρει φωτογραφίες από ένα περιοδικό, ή να επιλέξει αυτοκόλλητα που απεικονίζουν κάθε λέξη που σκέφτεται.

Αποθηκεύστε το δίκτυο των λέξεων που δημιουργήσατε, έτσι μπορείτε να προσθέσετε σε αυτό την πάροδο του χρόνου κι άλλες λέξεις ή να τις επανεξετάσετε μαζί.

• Παίξτε το παιχνίδι  με εμπρόθετες φράσεις ?Simon Says?

Παίξτε ένα παιχνίδι τύπου ?Simon Says ?με το παιδί. Δώστε όλο και πιο περίπλοκες οδηγίες, που απαιτούν από αυτό να έχει νόημα εμπρόθετων φράσεων.

Για παράδειγμα: ?Ο Simon λέει,  βάλε την μπάλα κάτω από την καρέκλα πίσω από το τραπέζι».

Το υλικό παρέμβασης «ΕΙΚΟΝΟΚΑΡΤΕΣ | Κατανόηση Ερωτήσεων» είναι ένα θαυμάσιο, πρακτικό πακέτο δραστηριοτήτων με κάρτες το οποίο διαθέτει όλα όσα χρειάζεστε για να ξεκινήσετε με σαφείς μαθησιακούς στόχους για να ενισχύσετε τις δεξιότητες κατανόησης ερωτήσεων των μαθητών σας, ενισχύοντας παράλληλα τη σημασιολογική επίγνωση των καθημερινών λεξικών μονάδων!

Κασσωτάκη Αλίκη – Λογοπεδικός MSc, BSc

ΠΗΓΗ: www.upbility.gr