ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940 ΚΑΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ
		ΜΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ ΤΗΣ ΣΤ΄ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ 6ου ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΝΑΟΥΣΑΣ 2013- 2014   Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Τσάντζου Ελένη

 

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

	ΣΕΛΙΔΑ (στο έντυπο βιβλίο)
ΕΙΣΑΓΩΓΗ	3
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΄40 Α΄ ΜΕΡΟΣ 15 Αυγούστου 1940 – 21 Μαρτίου 1941 Τορπιλισμός «Έλλης» Ιταλικό τελεσίγραφο Το μεγάλο «ΟΧΙ» Ο Ελληνοϊταλικός  πόλεμος Η ήττα του Μουσολίνι και η επιστροφή του στη Ρώμη	6 7 7 7 8
Β΄ ΜΕΡΟΣ 6 Απριλίου 1941 – 12 Οκτωβρίου 1944. Γερμανική επίθεση στην Ανατολική Μακεδονία Επική αντίσταση των Ελλήνων στα οχυρά της «γραμμής Μεταξά» (Ρούπελ)	11 12
Γ΄ ΜΕΡΟΣ 27 Απριλίου 1941 – 12 Οκτωβρίου 1944. Γερμανική, ιταλική, βουλγαρική κατοχή Πείνα Οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα Ο εύζωνας Κουκκίδης Γλέζος- Σάντας (σημαία ? Ακρόπολη) Εθνική Αντίσταση (1941- 1944) 12 Οκτωβρίου 1944- η Αθήνα ελεύθερη	15 15 16 16 17 18
Δ΄ ΜΕΡΟΣ ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΄40 ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ Ποιητές- Μουσικοί, Λογοτέχνες, Ζωγράφοι, Γελοιογράφοι	21
Ηλεκτρονικές διευθύνσεις με θέματα από το 1940	38
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ	39

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940 ΚΑΙ Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ

Είναι πάντα δύσκολο να δώσει κανείς με λόγια εκείνο που νιώθει στην καρδιά του κι είναι χίλιες φορές πιο δύσκολο  όταν αυτό που νιώθει είναι τόσο μεγάλο και τόσο δυνατό, που τα λόγια δεν το χωρούν.

Κι εμείς οι μαθητές όλων των σχολείων προσπαθούμε κάθε χρόνο αυτές τις μέρες, λίγο πριν την 28η του Οκτώβρη, με τα φτωχά και χιλιοειπωμένα λόγια μας να μιλήσουμε για τη σημασία της σημαντικότερης μέρας της νεότερης ιστορίας μας. Τι να πούμε λοιπόν; Να μιλήσουμε για την ιστορία της 28ης Οκτωβρίου. Να αραδιάσουμε ονόματα, χρονολογίες; Να αναφέρουμε βουνά και πολιτείες ή να ζητήσουμε τη βοήθεια των αριθμών; Τόσοι εμείς, τόσοι οι εχθροί, τόσα τα δικά μας τουφέκια, τόσα τα δικά τους, τα τανκς, τα κανόνια, τα βομβαρδιστικά;

Μα το έπος του 1940 δεν είναι μονάχα αριθμοί. Ίσα ίσα. Αν κάτι εξευτελίστηκε, καταφρονέθηκε και περιγελάστηκε πιο πολύ, είναι οι αριθμοί και η λογική τους. Δεν ήταν οι αριθμοί που ξεσήκωσαν το λαό μας, που σύντριψαν τη φωτιά και το ατσάλι. Κάτι άλλο πρέπει να ήταν. ΄Ήταν αυτό που λέμε ψυχή.

Εκείνες τις μέρες του 40, ολόκληρη η Ευρώπη κείτονταν στον τάφο. Ήταν εδώ, που οι αριθμοί τσαλαπατήθηκαν για πρώτη φορά. Έθνη πανένδοξα με πλούτη κι εκατομμύρια μαχητές συντρίφτηκαν μέσα σε λίγες μέρες.

Μέσα σε 2 βδομάδες κουφάρι άψυχο η Πολωνία κι ευθύς το Βέλγιο και η Ολλανδία. Οι Γάλλοι οι περήφανοι νικητές του Πρώτου Παγκόσμιου πολέμου, διαλυμένοι κι εξευτελισμένοι σέρνονταν γλείφοντας τη μπότα του κατακτητή. Αυτή ήταν η μεγάλη Ευρώπη, η ένδοξη, η ως χθες αήττητη και ξιπασμένη.

Από τον Ατλαντικό μέχρι τη γαλανή Μεσόγειο, αίμα και φρίκη και θάνατος.

Τα πανίσχυρα σιδερόφρακτα κτήνη που είχαν κάνει σημαία τους το φόνο, είχαν ρίξει λάσπη και ντροπή στο πρόσωπο του 20ου αιώνα. Στο πρόσωπο του πολιτισμού.

Εκείνες τις ίδιες ώρες του 40 , λες και μέσα στο μεθύσι του φόνου την είχαν ξεχάσει, απόμεινε μια άκρη γης που δεν είχε ακόμη προσκυνήσει. Μια άκρη ασήμαντης και φτωχικής γης που την κατοικούσαν μια χούφτα άνθρωποι, δεν είχε σκύψει ακόμη το κεφάλι.

Κι όταν ξημέρωσε η 28η Οκτωβρίου 1940 και ο ελληνικός λαός ξυπνούσε από τα ουρλιαχτά των σειρήνων, απορημένος προσπαθούσε να καταλάβει τι γίνεται, Πόλεμος; Σ΄ εμάς;

Αυτοί οι παντοδύναμοι οι χορτασμένοι, ζήλεψαν το δικό μας καρβέλι; Αυτοί που σώριασαν βουνά τους νεκρούς κι έκαψαν και γκρέμισαν και βασάνισαν, ζήλεψαν τα δικά μας καλύβια; Μύρισαν και το δικό μας αίμα; Έτσι χωρίς καμία αφορμή;

Έπρεπε λοιπόν μόνο γι αυτό να ντυθούνε στα μαύρα τόσες μάνες, να μείνουν ορφανά τόσα παιδιά να οδηγηθούν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης τόσοι νέοι και νέες;  Ε , λοιπόν ΟΧΙ.

Αυτό το ΟΧΙ το είχαν ξεχάσει. Αυτό το ΟΧΙ που με μιας άστραψε κεραυνός από 8 εκατομμύρια ελληνικές καρδιές. Ξέχασαν αυτό ακριβώς, που μας κράτησε μέσα στους αιώνες ζωντανούς και ελεύθερους.

Στην αρχή μας πνίγει η οργή κι η αγανάκτηση που γρήγορα γίνεται σαρκασμός και περίγελο.

Έτσι είμαστε εμείς οι μικροί. Ίδια παιδιά. Το γλεντούμε. Κι ο πόλεμος γίνεται τραγούδι. Όχι πως δεν υπολογίζουμε τους αριθμούς. Ξέραμε ότι τον φασισμό τον στηρίζουν 8 εκατομμύρια λόγχες. Εμείς είμαστε μόνο 8 εκατομμύρια ψυχές όλες κι όλες. Όμως ψυχές ελληνικές.

Έτσι ευθύς στην Πίνδο η άμυνα γίνεται επίθεση. Μέσα σε 10 μέρες οι εισβολείς σταματούν τρομαγμένοι και παίρνουν το δρόμο της φυγής. Τα παιδιά της Ελλάδας ξεκινούν για το μεγάλο πανηγύρι. Τρέχουν να βοηθήσουν τους λίγους υπερασπιστές της Πίνδου που αγωνίζονται μέσα σε άνισες συνθήκες.

Κι ανάμεσα τους οι ηρωικές γυναίκες της Πίνδου σωστές Σπαρτιάτισσες τους δυναμώνουν και τους ζεσταίνουν με την παρουσία τους.

Δεν νικιέται ένας λαός που κι οι γυναίκες πολεμούν  σαν άνδρες, που κι οι γυναίκες δείχνουν με το παράδειγμά τους το δρόμο του χρέους.

Πανηγυρίζει η πατρίδα κάθε χρόνο στις 28 του Οκτώβρη το εθνικό της πανηγύρι. Και είμαστε ο μόνος λαός στον κόσμο που γιορτάζουμε την έναρξη κι όχι το τέλος του πολέμου. Και αυτό συμβαίνει μ? όλες τις επετείους. Γιορτάζουμε την έναρξη των πολέμων κι όχι το τέλος τους. Τον πόλεμο αυτόν η Ελλάδα τον πλήρωσε ακριβά. Κι αυτά όμως που πληρώσαμε κι άλλα τόσα ακόμη να πληρώναμε δεν θα μας πείραζε αφού γι αντάλλαγμα έχουμε τη λευτεριά μας.

Γι αυτό την είπανε από τα κόκαλα βγαλμένη, γιατί ήθελε τα κόκαλα των Ελλήνων για να λιπανθεί, να θραφεί και να μπορεί να μας χαρίσει σήμερα τους καρπούς της.

Αυτή τη μέρα πρέπει να βλέπει ο ένας τον άλλον  με αγάπη. Να αφήνουμε για λίγο στην άκρη τις διχόνοιες και τα μίση. Γιατί όλοι μας αποτελούμε μόρια ενός συνόλου, και όλοι είμαστε απαραίτητοι στο έργο για  την προκοπή αυτής της χώρας. Έτσι κι εμείς ως Έλληνες έχουμε το χρέος να μαθαίνουμε την ιστορία μας και ΜΟΝΟΙ μας να φροντίζουμε για το μέλλον του τόπου!!! Επειδή σήμερα μπορεί να μη μας πολεμάν με όπλα  όμως χτυπούν την καρδιά του ελληνισμού .Ας αγαπήσουμε ο ένας τον άλλο, για να γιορτάσουμε ενωμένοι τη γιορτή της ελευθερίας μας, μια γιορτή που αποτελεί σταθμό και ξεκίνημα στην ιστορία του έθνους της Ελλάδας.

Κι αν η μοίρα κάποτε αναστήσει μπροστά μας ένα νέο ΄40 ξανά με ένα ΟΧΙ να απαντήσουμε.

 

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Προτζεκτάκια»:

Ασιατίδου Ελένη

Βαλαβάνη Εμμανουέλα

Τζιμίτση Μαρία

Τσέλιος Δημήτρης

Τσιάντσιος Γιώργος

Χατζηστυλλή Στεφανία- Ειρήνη

 

Α΄ ΜΕΡΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ ΄40

 

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Τα σαΐνια του πρότζεκτ»

Κασάπης Γιάννης

Καϊμάκη Φρειδερίκη

Δάιου Εμμανουέλα

Γυρούση Δήμητρα

Νίκος Κυριακίδης

ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940

 

Τορπιλισμός «Έλλης»

Στις  15 Αυγούστου το 1940 στις 8.25΄ το πρωί και ενώ η λειτουργία είχε αρχίσει στον ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, την «Παναγία της Τήνου», έγινε ο ύπουλος τορπιλισμός του καταδρομικού ΕΛΛΗ, που αγκυροβολημένο έξω από το λιμάνι της Τήνου,  συμμετείχε σημαιοστολισμένο στον εορτασμό.

Τρεις τορπίλες είχε ρίξει κάποιο άγνωστο υποβρύχιο. Η πρώτη χτύπησε την Έλλη στο μηχανοστάσιο κάτω από τον λέβητα η δεύτερη έσκασε σε έναν ύφαλο, και η Τρίτη   πάνω στον κυματοθραύστη. Στις  9:45΄, μια ώρα και δεκαπέντε λεπτά αργότερα, η Έλλη βυθίστηκε.  Δεν υπήρχε καμιά αμφιβολία για την προέλευση των τορπιλών.

Ο διεθνής τύπος στιγμάτισε την ύπουλη πράξη. Η ύπουλη αυτή εγκληματική πράξη, βύθισε στη θλίψη τους Έλληνες, ενώ ταυτόχρονα ανέβασε στα ύψη τον πατριωτισμό τους αλλά και το μίσος μαζί με την αγανάκτηση για τους άναδρους εγκληματίες που όλοι από την πρώτη στιγμή ήξεραν ποιοι ήταν, χωρίς να περιμένουν πορίσματα ερευνών κι επίσημες αναγγελίες.

?Η Ελλάς πενθεί αλλά δεν συντρίβεται από την λύπην. Η Ελλάς είναι αθάνατος. Αυτό είπαν οι αιώνες.? Έτσι τελείωσε το κύριο άρθρο της εφημερίδας ?Ελληνικόν Μέλλον?, στις 17 Αυγούστου 1940 δύο μέρες μετά τη γιορτή της Παναγίας.

Τελικά, το 1953, η Ιταλία-αναγνωρίζοντας επίσημα πλέον το έγκλημά της- παρέδωσε στην Ελλάδα ως πολεμική αποζημίωση για το τορπιλισμό της ? Έλλης ?το ιταλικό καταδρομικό ?Eυγένιος της Σαβοΐας», (7.800 τόνων), που μετονομάστηκε σε ?Έλλη?.

Ιταλικό τελεσίγραφο

Δύο  μήνες μετά τον τορπιλισμό της «Έλλης» και κατά τις πρώτες πρωινές ώρες, στις 28 Οκτωβρίου του 1940, η τότε Ιταλική Κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο, δια του Ιταλού Πρέσβη στην Αθήν,  Γκράτσι, ο οποίος και το επέδωσε ιδιόχειρα στον Έλληνα Πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά.

Με το τελεσίγραφο η Ιταλία απαιτούσε την άνευ όρων παράδοση της Ελλάδας.

Μετά την ανάγνωση του κειμένου ο Έλληνας Πρωθυπουργός έστρεψε το βλέμμα του στον Ιταλό Πρέσβη και του απάντησε: «Λοιπόν, αυτό σημαίνει πόλεμο», εκδηλώνοντας έτσι την αρνητική θέση επί των ιταλικών απαιτήσεων.

 

Το μεγάλο «ΟΧΙ»

O ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του, που εξέδωσε το 1945, περιγράφει τη σκηνή:

«Έχω εντολή, κ. πρωθυπουργέ, να σας κάνω μία ανακοίνωση, είπα στον κ. Μεταξά, και του έδωσα το έγγραφο. Παρακολούθησα την συγκίνηση εις τα χέρια και εις τα μάτια του. Με σταθερή φωνή και βλέποντάς με κατάματα ο Μεταξάς μου είπε: «Αυτό σημαίνει πόλεμο». Του απήντησα ότι αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί. Μου απήντησε: «ΟΧΙ». Του πρόσθεσα ότι αν ο στρατηγός Παπάγος?, ο Μεταξάς με διέκοψε και μου είπε: «ΟΧΙ!» Έφυγα υποκλινόμενος με τον βαθύτερο σεβασμό, προ του γέροντος αυτού, που προτίμησε την θυσία αντί της υποδουλώσεως».

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός εκείνη τη στιγμή είχε εκφράσει το ελληνικό λαϊκό συναίσθημα, την άρνηση της υποταγής, και αυτή η άρνηση πέρασε στον τότε ελληνικό δημοσιογραφικό τύπο με την λέξη «ΟΧΙ». Δύο ώρες μετά την παραπάνω επίδοση, ξεκίνησε ο ελληνοϊταλικός  πόλεμος.

 

Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος

H Ιταλία κηρύσσει πόλεμο και προσβάλλει τα σύνορα της Ελλάδας με την Αλβανία.

Ο Ελληνικός Στρατός αντεπιτίθεται και αναγκάζει τον ιταλικό σε υποχώρηση. Μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, σχεδόν το ένα τέταρτο του εδάφους της Αλβανίας είχε καταληφθεί από τους Έλληνες. Η αντεπίθεση των Ιταλών, το Μάρτιο του 1941, απέτυχε, με κέρδος μόνο μικρές εδαφικές εκτάσεις στην περιοχή της Χειμάρρας. Τις πρώτες μέρες του Απριλίου, με την έναρξη της γερμανικής επίθεσης, οι Ιταλοί ξεκίνησαν και αυτοί νέα αντεπίθεση. Από τις 12 Απριλίου, ο Ελληνικός Στρατός άρχισε να υποχωρεί από την Αλβανία, για να μην περικυκλωθεί από τους προελαύνοντες Γερμανούς. Ακολούθησε η συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς, στις 20 Απριλίου και με τους Ιταλούς, τρεις μέρες αργότερα, οι οποίες περαίωσαν τυπικά τον ελληνοϊταλικογερμανικό πόλεμο.

Η απόκρουση της ιταλικής εισβολής αποτέλεσε τη πρώτη νίκη των Συμμάχων κατά των δυνάμεων του Άξονα στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου και ανύψωσε το ηθικό των λαών στη σκλαβωμένη Ευρώπη. Πολλοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι η νίκη των Ελλήνων επηρέασε την έκβαση ολόκληρου του πολέμου, καθώς υποχρέωσε τους Γερμανούς να αναβάλουν την επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης, προκειμένου να βοηθήσουν τους συμμάχους τους Ιταλούς που έχαναν τον πόλεμο με την Ελλάδα. Η καθυστερημένη επίθεση τον Ιούνιο του 1941, ενέπλεξε τις γερμανικές δυνάμεις στις σκληρές συνθήκες του ρωσικού χειμώνα, με αποτέλεσμα την ήττα τους στη διάρκεια της Μάχης της Μόσχας.

 

Η ήττα του Μουσολίνι και η επιστροφή του στη Ρώμη

Στα μέσα του 1940, ο Μπενίτο Μουσολίνι, έχοντας ως πρότυπο τις κατακτήσεις του Αδόλφου Χίτλερ, θέλησε να αποδείξει στους Γερμανούς συμμάχους του Άξονα ότι μπορεί και ο ίδιος να οδηγήσει την Ιταλία σε ανάλογες στρατιωτικές επιτυχίες.

Στις 28 του Οκτώβρη του 1940 ο Μουσολίνι επιτίθεται στην Ελλάδα.

Στις 20 του Μάρτη του 1941 παραδέχεται την ιταλική ήττα στην Βόρειο Ήπειρο και επιρρίπτει την ευθύνη στους στρατιωτικούς τουκαι στην κατάσταση που επικρατούσε στον ιταλικό στρατό.

 

ΠΩΣ ΑΠΟΤΥΠΩΘΗΚΕ Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΗΤΤΑ ΣΕ ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Ο ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ ΠΑΡΑΔΕΧΕΤΑΙ ΤΗΝ ΗΤΤΑ ΤΩΝ ΙΤΑΛΙΚΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΗΝ ΒΟΡΕΙΟ ΗΠΕΙΡΟ

 

Β΄ ΜΕΡΟΣ

 

6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 – 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944.

ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

 

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Ερευνητές»

Μακρής Γιάννης

Παπαγεωργίου Αριάδνη

Ιτσκάρα Κατερίνα

Βισαρίου Πέννυ

 

ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Η γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας αποτελεί συνέχεια του ελληνοϊταλικού πολέμου, που ξεκίνησε την 28η Οκτωβρίου

Η γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε κυρίως στο μέτωπο των ελληνοβουλγαρικών συνόρων κατά μήκος της λεγόμενης Γραμμής Μεταξά στην Ανατολική Μακεδονία.

Η Γραμμή Μεταξά είναι ένα οχυρωματικό έργο, που είχε κατασκευαστεί από το δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, ως ασπίδα αποτροπής του βουλγαρικού κινδύνου.

Τα οχυρά επιτέλεσαν πλήρως το σκοπό τους, καθώς άντεξαν στις επιθέσεις (η κατασκευή τους θαυμάστηκε από τους Γερμανούς αξιωματικούς) και έφραξαν τη διέλευση του εχθρού.

Το οχυρό Ρούπελ ήταν το μεγαλύτερο από όλα τα οχυρά της «γραμμής Μεταξά». Είχε μήκος 2.500μ. Σήμερα επάξια κατατάσσεται στην κατηγορία των απόρθητων οχυρών, καθώς δεν καταλήφθηκε από τον αντίπαλο. Ανώτεροι Έλληνες αξιωματούχοι διέταξαν την παράδοσή του, έπειτα από σνθηκολόγηση της Ελλάδας με τον εχθρό.

 ΤΑ ΟΧΥΡΑ ΤΟΥ ΡΟΥΠΕΛ

 

Επική αντίσταση των Ελλήνων στα οχυρά της «γραμμής Μεταξά» – Ρούπελ

6 Απριλίου

H  γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε στις 05.15΄π.μ. στα οχυρά του  Ρούπελ  . Οι υπερασπιστές του οχυρού κατάφεραν να αποκρούσουν τις επιθέσεις των Γερμανών.

7 Απριλίου και 8 Απριλίου

Οι επιδρομές από ξηρά και αέρα ήταν ασταμάτητες. Τα οχυρά κρατούσαν γερά.

Στις 6:00 το πρωί της 8ης Απριλίου το οχυρό Ρούπελ δέχτηκε σφοδρό βομβαρδισμό από την αεροπορία και το πυροβολικό, που συνεχίστηκε όλη την ημέρα. Όμως οι επιθέσεις των γερμανικών Στούκας, που έρχονταν σε κύματα 40 και 50 αεροσκαφών, δεν έκαμψαν το φρόνημα των Ελλήνων στρατιωτών. Όπως σχολίασε αργότερα Γερμανός αξιωματικός, ήταν η πρώτη φορά που οι γερμανοί αεροπόροι βομβάρδιζαν αντιπάλους που δεν τρέπονταν σε φυγή, αλλά αντίθετα άνοιγαν πυρ με τα τυφέκιά τους κατά των αεροσκαφών από τις θέσεις τους.

Το απόγευμα οι Γερμανοί ζήτησαν εξάωρη εκεχειρία για περισυλλογή των νεκρών και τραυματιών τους.

 

9 Απριλίου

Ο Γερμανός απεσταλμένος ζητούσε την παράδοση του οχυρού διότι υπεγράφη ανακωχή και τα Γερμανικά στρατεύματα εισήλθαν στη Θεσσαλονίκη.

Δύσπιστος ο διοικητής των οχυρών δίνει την ηρωική απάντηση:

«Τα οχυρά δεν παραδίδονται αλλά καταλαμβάνονται.»

Αργά το βράδυ της ίδιας μέρας ανώτεροι Έλληνες αξιωματούχοι διατάζουν την παράδοση των οχυρών.

10 Απριλίου

Την επομένη 10 Απριλίου 1941 τα οχυρά παραδίδονται. Έξω από το οχυρό ήταν παραταγμένο γερμανικό τμήμα που απέδωσε τιμές. Ο Γερμανός συνταγματάρχης, που ανέλαβε την παραλαβή του οχυρού, συνεχάρη τον διοικητή του, Ταγματάρχη Δουράτσο, διαβεβαιώνοντας τα συγχαρητήρια και το θαυμασμό των ανωτέρων του. Τόνισε μάλιστα ότι για τους Γερμανούς

αποτελούσε τιμή και υπερηφάνεια ότι είχαν ως αντίπαλο έναν τόσον ηρωικό στρατό.

Έτσι έληξε η μάχη του Ρούπελ.

 

Μακάρι να θυμόμαστε πάντα με δόξα και τιμή τους αγωνιστές των οχυρών και να μας φωτίζει το παράδειγμά τους.

                  ΜΑΧΕΣ ΣΤΑ ΟΧΥΡΑ

Γ΄ ΜΕΡΟΣ

 

 

27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1941 – 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944

ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

 

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Οι ανίκητοι Μπόμπιρες»

Μισαηλίδης Δημήτρης

Νάτσιος Σταύρος

Τόσκας Στέλιος

Γκίνι Εμιλιάνο

Γερμανική, ιταλική, βουλγαρική κατοχή  -Πείνα

 

Η κατοχή της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1941 και υπήρξε αποτέλεσμα της γερμανικής εισβολής.

Έως τις 30 Απριλίου είχε καταληφθεί ολόκληρη η ηπειρωτική Ελλάδα και η χώρα βρέθηκε υπό τριπλή κατοχή: γερμανική, ιταλική και βουλγαρική.

Η περίοδος της τριπλής Κατοχής ήταν η αφετηρία μεγάλης δοκιμασίας για τον ελληνικό λαό. Ιδιαίτερα τον πρώτο χειμώνα του 1941 ? 1942 η πείνα μάστιζε τους κατοίκους στις μεγάλες πόλεις. Τα θύματα υπήρξαν χιλιάδες, ιδιαίτερα μάλιστα υπέφεραν τα μικρά παιδιά.

ΠΕΙΝΑ

Η κατοχή τερματίστηκε με την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από την Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1944

Οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα

Ξημερώματα της 27ης Απριλίου του 1941 οι Γερμανοί έφτασαν στην Αθήνα. Τα γερμανικά στρατεύματα βρίσκονταν ήδη στην πρωτεύουσα και τα σπίτια των Ελλήνων ήταν όλα κλειστά.

Από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Αθήνας ο Κωνσταντίνος Σταυρόπουλος μετέδιδε ότι σε λίγα λεπτά ο σταθμός δεν θα είναι πια Ελληνικός, προσπαθώντας παράλληλα μέχρι την τελευταία στιγμή να δώσει κουράγιο στους Έλληνες.

 

«Εδώ ελεύθεραι ακόμα Αθήναι? Έλληνες!

Οι Γερμανοί εισβολείς ευρίσκονται εις τα πρόθυρα των Αθηνών.

Αδέλφια!

Κρατήστε καλά μέσα στην ψυχή σας το πνεύμα του μετώπου.

Ο εισβολεύς εισέρχεται με όλας τας προφυλάξεις εις την έρημον πόλιν με τα κατάκλειστα σπίτια.»

Ο εύζωνας Κουκκίδης

Όταν  οι Γερμανοί μπήκαν στην   Αθήνα το 1941 ανάγκασαν τον Εύζωνα Κουκίδη να κατεβάσει την Ελληνική σημαία. Αυτός τραγουδώντας τον Ελληνικό ύμνο την κατέβασε και τυλίγοντάς  την πάνω του αυτοκτόνησε πηδώντας από την Ακρόπολη.

 

Γλέζος- Σάντας

Στις 30 Μαΐου του 1941 δύο φοιτητές, ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας, κατέβασαν τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη, τραυματίζοντας με την πράξη τους αυτή το γόητρο των κατακτητών.

 ΓΛΕΖΟΣ – ΣΑΝΤΑΣ

Εθνική Αντίσταση (1941- 1944)

Οι Γερμανοί μόλις εισήλθαν στην Αθήνα (27 Απριλίου 1941) φρόντισαν να οργανώσουν κυβέρνηση, φιλική προς αυτούς κυβέρνηση με πρωθυπουργό το στρατηγό Γεώργιο Τσολάκογλου. Μετά την κατάληψη και της Κρήτης (Μάιος 1941) από τα γερμανικά στρατεύματα, ολόκληρη η ελληνική επικράτεια βρέθηκε κάτω από την κατοχή των δυνάμεων.

Λίγους μήνες μετά την ηρωική πράξη των Γλέζου και Σάντα, και με την ηθική και υλική υποστήριξη της συμμάχου Βρετανίας, δημιουργήθηκαν τρεις αντιστασιακές οργανώσεις:

• Το Ε.Α.Μ / Ε.Λ.Α.Σ. σε όλη σχεδόν τη χώρα.

• Ο Ε.Δ.Ε.Σ. που έδρασε κυρίως στην Ήπειρο

• Και η  Ε.Κ.Κ.Α.

Κορυφαίο κατόρθωμα της κοινής ελληνικής αντιστασιακής δράσης ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου (25 Νοεμβρίου 1942). Με την καταστροφή της καθυστέρησε ο ανεφοδιασμός των στρατευμάτων του Άξονα, που πολεμούσαν στην Αφρική.

ΑΝΑΤΙΝΑΞΗ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΣΤΟ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟ

 

Οι πράξεις αντίστασης προκάλεσαν όμως τα αντίποινα των κατακτητών:

1. η τρομοκρατία
2. το κάψιμο ολόκληρων χωριών, όπως τα Καλάβρυτα, το Δίστομο, το Μεσόβουνο, οι Πύργοι και η Κάνδανος
3. οι μαζικές εκτελέσεις.

Όλα αυτά υπήρξαν το βαρύ τίμημα της ελευθερίας.

ΜΑΖΙΚΕΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ

 

 

 

 

 

 

 

12 Οκτωβρίου 1944- η Ελλάδα ελεύθερη

Η 12η Οκτωβρίου του 1944, είναι η μέρα που αποχωρεί ο γερμανικός στρατός, από την Αθήνα και από την Ελλάδα.

Στις 12 Οκτωβρίου του 1944 οι ναζιστές και φασίστες, χιτλερικοί Γερμανοί εγκαταλείπουν την Αθήνα και σταδιακά όλη την πολυβασανισμένη πατρίδα μας μαζί με τους εναπομείναντες συμμάχους τους, τους Βουλγάρους.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

          Εξαιτίας του φασισμού και του ναζισμού των οπαδών του Χίτλερ, στον β΄παγκόσμιο πόλεμο χάθηκαν κοντά 70 εκατ. ψυχές.

Στην πατρίδα μας οι ανθρώπινες απώλειες ήταν ανυπολόγιστες σε σχέση με τον πληθυσμό της χώρας.

 

Στην διάρκεια της γερμανικής κατοχής, που κράτησε σαράντα δύο μήνες,ο ελληνικός πέρασε απίστευτες δοκιμασίες:

• Πέρασαν από τα γερμανικά εκτελεστικά αποσπάσματα και τουφεκίσθηκαν 39.000 Έλληνες!
• Σκοτώθηκαν από σφαίρες «αδέσποτες» και άλλα «στρατιωτικά ατυχήματα» 12.000!
• Σκοτώθηκαν σε μάχες 70.000!
• Πέθαναν από πείνα σε ολόκληρη την Ελλάδα περίπου 600.000. Από αυτούς τα παιδιά, που πέθαναν από την ασιτία και τις κακουχίες των μανάδων τους, ήταν 300.000, δηλαδή, μία ολόκληρη γενιά.
• Θανατώθηκαν με τρόπο εγκληματικό κι απάνθρωπο στα ναζιστικά και φασιστικά γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης κι επίσης άλλοι 60.000 Έλληνες, Εβραίοι το θρήσκευμα.
• Φυλακίστηκαν στους σαράντα δύο μήνες κατοχής 200.000 κι οι περισσότεροι πέθαναν από τις κακουχίες και τα άγρια βασανιστήρια στην φυλακή ή λίγο μετά.
• Προσβλήθηκαν άλλοι από βαριές ασθένειες ή έμειναν δια βίου ανίκανοι πάνω από 1.000.000. 

Αλλά και οι υλικές καταστροφές ήταν τεράστιες.

Τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής έκλεψαν δημητριακά, καπνό, σταφίδα, μπαμπάκι, λάδι, κάθε λογής τρόφιμα και αγαθά, καταδικάζοντας σε θάνατο από πείνα πολλές χιλιάδες συμπατριώτες μας όπως αναφέρθηκε και πριν.

• Κατέστρεψαν αγροτικά μηχανήματα και καλλιέργειες.
• Άρπαξαν το 50% των μεγάλων ζώων, βόδια, γελάδια, άλογα και το 30% των μικρών με αποτέλεσμα να διαλύσουν την ελληνική κτηνοτροφία.
• Κατέστρεψαν τις μεταλλευτικές εγκαταστάσεις και ανατίναξαν τα ορυχεία, αφάνισαν συνολικά τη βιομηχανία.
• Στο σιδηρόδρομο γκρέμισαν σχεδόν όλες τις γέφυρες, ανατίναξαν τους πιο πολλούς σταθμούς και σήραγγες και κατέστρεψαν το 80% των σιδηροδρομικών γραμμών. Επίσης, από τις 220 μηχανές των σιδηροδρόμων έκλεψαν τις 187 κι άφησαν τις 33. Από τα 312 επιβατηγά βαγόνια έκλεψαν τα τριακόσια έξι. Άφησαν 6! Από τα 4.544 φορτηγά βαγόνια άφησαν πίσω τους μόνο 63!
• Οι ναζιστές και φασίστες έκλεψαν το  70% των ελληνικών αυτοκινήτων παντός είδους και κατέστρεψαν το οδικό δίκτυο της χώρας.
• Ισοπέδωσαν τελείως 100.000 σπίτια και μισογκρέμισαν άλλα 50.000.
• Κατέστρεψαν οι βάρβαροι και βάνδαλοι ναζί Γερμαναράδες τις μεγαλύτερες λιμενικές εγκαταστάσεις της Ελλάδας, ακόμη και τη διώρυγα της Κορίνθου.
• Άρπαξαν το 73% των πλοίων της εμπορικής και επιβατικής ναυτιλίας της χώρας.

 

Σύμφωνα με τις στατιστικές του ΟΗΕ, η Γερμανία στο 2^ο παγκόσμιο πόλεμο είχε, με βάση το ετήσιο εισόδημά της, ζημιές της τάξης του 135% και η Ελλάδα του 170%…

Η ηττημένη, δηλαδή, Γερμανία ήταν σε καλύτερη κατάσταση από τη νικήτρια, αλλά κατεστραμμένη Ελλάδα.

 

Στην διάσκεψη στο Παρίσι, που πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά το τέλος του πολέμου, το 1945, οι νικητές υπολόγισαν και καθόρισαν το ύψος των ζημιών που προκάλεσαν τα χιτλερικά ναζιστικά στρατεύματα κατοχής στις διάφορες χώρες. Στην Ελλάδα τις υπολόγισαν σε δεκατέσσερα δισεκατομμύρια δολάρια, με τιμές του 1938!

Αυτό το ποσό για τις ζημιές δεν το αποφάσισε κάποιο συνηθισμένο δικαστήριο στην Ελλάδα, αλλά το ανώτατο διεθνές νομικό όργανο εκείνη την εποχή, η διάσκεψη των Παρισίων, ό,τι δηλαδή επισημότερο μπορούσε να υπάρξει. Με βάση, άλλωστε, τις αποφάσεις της διεθνούς διάσκεψης η Γερμανία εξόφλησε τις υποχρεώσεις της προς όλες τις χώρες που κατέστρεψε, εκτός όμως από την Ελλάδα. 

 Δ΄ ΜΕΡΟΣ

 

ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940 ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

 

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Προτζεκτάκια»

Ασιατίδου Ελένη

Βαλαβάνη Εμμανουέλα

Τζιμίτση Μαρία

Τσέλιος Δημήτρης

Τσιάντσιος Γιώργος

Χατζηστυλλή Στεφανία -Ειρήνη

 

 

ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940 ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Α.   ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ- ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

 

Ο ΛΑΟΣ

Γιάννης Ρίτσος

Τούτος ο λαός, αφέντη μου, δεν ξέρει πολλά λόγια,

σωπαίνει, ακούει, κι όσα του λες τα δένει κομπολόγια.

Και κάποιο βράδυ – πες σαν χτες – υψώνει το κεφάλι

κι αστράφτουνε τα μάτια του κι αστράφτει ο νους του πάλι.

Κι όπως περνάν κι όπως βροντάν, μαδάει ο αγέρας ρόδα

κι από τη λάσπη ξεκολλά της Ιστορίας η ρόδα.

Και τούτο το περήφανο, τ’ άμετρο ψυχομέτρι,

μόνη σημαία το φως κρατεί, μόνο σπαθί το αλέτρι.

Κι από τους τάφους ξεκινάν όλοι οι νεκροί του Αγώνα

και μπαίνουν πάλι στη σειρά με σιδερένιο γόνα.

Και φέγγουνε τα μάτια τους σ’ όλο το μέγα βάθος

σάμπως Ανάστασης κεριά μετά από τ’ Άγιο Πάθος.

Νάτος, περνάει ο αδούλωτος στρατός της δικαιοσύνης

και πάει να σπείρει όλη τη γης με στάρι κι άστρα ειρήνης.

Κι ως πάνω τους η Λευτεριά πάλλοντας ανατέλλει

φουσκώνει η άκρατη καρδιά του ανθρώπου σαν καρβέλι.

 

ΤΟ ΠΑΝΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΕΜΒΑΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Άγγελος Σικελιανός

 ?μπρός! Μ? ?ρθή, μεσούρανη
τ?ς Λευτερι?ς τ? δ?δα,
?νοίγεις δρόμο, ?λλάδα,
στ?ν ?νθρωπον … ?μπρός!

?ρμ?νε πρ?τοι ο? ?λληνες
κι ?λοι ο? λαο? σιμά Σου
-μεγάλο τ? ?νομά Σου-
βροντοφων?ν: «?μπρός»

?μπρός, ν? γίνουμε ? τραν?ς
στρατ?ς πο? θ? νικήσει,
σ? ?νατολ? κα? Δύση,
τ? μα?ρο φίδι ?μπρός,

?μπρός, κ? ? ?λλάδα σκώθηκε
κα? διασκορπάει τ? σκότη!
?νάστα, ? ?νθρωπότη,
Κι ?κλούθα την … ?μπρός!»

ΜΑΝΑ ΚΑΙ ΓΙΟΣ

Νικηφόρος Βρεττάκος

Στης ιστορίας το διάσελο όρθιος ο γιος πολέμαγε
κι η μάνα κράταε τα βουνά, όρθιος να στέκει ο γιος της,
μπρούντζος, χιόνι και σύννεφο. Κι αχολόγαγε η Πίνδος
σαν να’ χε ο Διόνυσος γιορτή. Τα φαράγγια κατέβαζαν
τραγούδια κι αναπήδαγαν τα έλατα και χορεύαν
οι πέτρες. Κι όλα φώναζαν: «Ίτε παίδες Ελλήνων …»
Φωτεινές σπάθες οι ψυχές σταύρωναν στον ορίζοντα,
ποτάμια πισωδρόμιζαν, τάφοι μετακινιόνταν.

Κι οι μάνες τα κοφτά γκρεμνά σαν Παναγιές τ’ ανέβαιναν
Με τη ευκή στον ώμο τους κατά το γιο παγαίναν
και τις αεροτραμπάλιζε ο άνεμος φορτωμένες
κι έλυνε τα τσεμπέρια τους κι έπαιρνε τα μαλλιά τους
κι έδερνε τα φουστάνια τους και τις σπαθοκοπούσε,
μ’ αυτές αντροπατάγανε, ψηλά, πέτρα την πέτρα,
κι ανηφορίζαν στη γραμμή, όσο που μες στα σύννεφα
χάνονταν ορθομέτωπες η μια πίσω απ’ την άλλη

 

 

ΑΝ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΛΕΓΕΣΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Τάσος Λειβαδίτης

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι για την ειρήνη και
για το δίκαιο.
Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα
ματώσουν απ’ τις φωνές
το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες – μα ούτε βήμα πίσω.
Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων
Κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζει την αδικία.
Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.
Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια
αφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις πολιτείες
μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα
αύριο οι άνθρωποι θα χάνουνται στη νύχτα του πολέμου
έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς
εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω από τις οβίδες.
Δεν έχεις καιρό
δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί ν’ αφήσεις τη μάνα σου, την αγαπημένη
ή το παιδί σου.
Δε θα διστάσεις.
Θ’ απαρνηθείς τη λάμπα σου και το ψωμί σου
Θ’ απαρνηθείς τη βραδινή ξεκούραση στο σπιτικό κατώφλι
για τον τραχύ δρόμο που πάει στο αύριο.
Μπροστά σε τίποτα δε θα δειλιάσεις κι ούτε θα φοβηθείς.
Το ξέρω, είναι όμορφο ν’ ακούς μια φυσαρμόνικα το βράδυ,
να κοιτάς έν’ άστρο, να ονειρεύεσαι
είναι όμορφο σκυμμένος πάνω απ’ το κόκκινο στόμα της αγάπης σου
Να την ακούς να σου λέει τα όνειρα της για το μέλλον.
Μα εσύ πρέπει να τ’ αποχαιρετήσεις όλ’ αυτά και να ξεκινήσεις
γιατί εσύ είσαι υπεύθυνος για όλες τις φυσαρμόνικες του κόσμου,
για όλα τ’ άστρα, για όλες τις λάμπες και
για όλα τα όνειρα
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή για είκοσι ή
και περισσότερα χρόνια
μα εσύ και μες στη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη,
τη μάνα σου και τον κόσμο.
Εσύ και μες απ’ το τετραγωνικό μέτρο του κελιού σου
θα συνεχίσεις τον δρόμο σου πάνω στη γη .
Κι’ όταν μες στην απέραντη σιωπή, τη νύχτα
θα χτυπάς τον τοίχο του κελιού σου με το δάχτυλο
απ’ τ’ άλλο μέρος του τοίχου θα σου απαντάει η Ισπανία.
Εσύ, κι ας βλέπεις να περνάν τα χρόνια σου και ν’ ασπρίζουν
τα μαλλιά σου
δε θα γερνάς.
Εσύ και μες στη φυλακή κάθε πρωί θα ξημερώνεσαι πιο νέος
Αφού όλο και νέοι αγώνες θ’ αρχίζουνε στον κόσμο
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό.
Αποβραδίς στην απομόνωση θα γράψεις ένα μεγάλο τρυφερό
γράμμα στη μάνα σου
Θα γράψεις στον τοίχο την ημερομηνία, τ’ αρχικά του ονόματος σου και μια λέξη : Ειρήνη
σα να ‘γραφες όλη την ιστορία της ζωής σου.
Να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό
να μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξη ντουφέκια
σα να στεκόσουνα μπροστά σ’ ολάκαιρο το μέλλον.
Να μπορείς, απάνω απ’ την ομοβροντία που σε σκοτώνει
εσύ ν’ ακούς τα εκατομμύρια των απλών ανθρώπων που
τραγουδώντας πολεμάνε για την ειρήνη.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.

Ο ΜΙΚΡΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ

Δημήτρης Χριστοδούλου

Ένα δέντρο που ανθίζει μες στον κόσμο μόνο του
είναι ο μικρός στρατιώτης που μετράει τον πόνο του. (δις)

Του μουσκεύουνε τη χλαίνη χιόνια κι άγριες βροχές
Κι ένα γύρο σταυροπόδι τον φυλάνε οι κορφές.
Ένα χέρι που παγώνει με το όπλο μόνο του
είν’ αυτό που θα καρφώσει στην καρδιά τον πόνο του. (δις)

Του μουσκεύουνε τη χλαίνη χιόνια κι άγριες βροχές
Κι ένα γύρω σταυροπόδι τον φυλάνε οι κορφές.

Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας

 Οδυσσέας Ελύτης

Τώρα κείτεται απάνω στην τσουρουφλισμένη χλαίνη
Μ’ ένα σταματημένο αγέρα στα ήσυχα μαλλιά
Μ’ ένα κλαδάκι λησμονιάς στ’ αριστερό του αυτί
Μοιάζει μπαξές που του ‘φυγαν άξαφνα τα πουλιά
Μοιάζει τραγούδι που το φίμωσαν μέσα στη σκοτεινιά
Μοιάζει ρολόι αγγέλου που εσταμάτησε
Μόλις είπανε «γεια παιδιά» τα ματοτσίνορα
Κι ή απορία μαρμάρωσε . . .

Κείτεται απάνω στην τσουρουφλισμένη χλαίνη.
Αιώνες μαύροι γύρω του,
Αλυχτούν με σκελετούς σκυλιών τη φοβερή σιωπή
Κι οι ώρες που ξανάγιναν πέτρινες περιστέρες,
Ακούν με προσοχή.
‘Όμως το γέλιο κάηκε, όμως η γη κουφάθηκε,
Όμως κανείς δεν άκουσε την πιο στερνή κραυγή
Όλος ο κόσμος άδειασε με τη στερνή κραυγή.
Κάτω απ’ τα πέντε κέδρα
Χωρίς άλλα κεριά
Κείτεται στην τσουρουφλισμένη χλαίνη.
Άδειο το κράνος, λασπωμένο το αίμα,
Στο πλάι το μισοτελειωμένο μπράτσο
Κι ανάμεσ’ απ’ τα φρύδια –
Μικρό πικρό πηγάδι, δαχτυλιά τής μοίρας
Μικρό πικρό πηγάδι κοκκινόμαυρο
Πηγάδι όπου κρυώνει ή θύμηση!

‘Ω μην κοιτάτε ω μην κοιτάτε από που του-
Από που του ‘φυγε ή ζωή. Μην πείτε πως
Μην πείτε πως ανέβηκε ψηλά ο καπνός του ονείρου
Έτσι λοιπόν η μια στιγμή Έτσι λοιπόν η μια
Έτσι λοιπόν η μια στιγμή παράτησε την άλλη,
Κι ο ήλιος ο παντοτινός έτσι μεμιάς τον κόσμο!

 

ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ

Οδυσσέας Ελύτης

 

Ξημερώνοντας τ’ Αγιαννιού, με την αύριο των Φώτων, λάβαμε τη διαταγή να κινήσουμε πάλι μπροστά, για τα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες. Έπρεπε, λέει, να πιάσουμε τις γραμμές που κρατούσανε ως τότε οι Αρτινοί, από Χιμάρα ως Τεπελένι. Λόγω που εκείνοι πολεμούσανε απ’ την πρώτη μέρα, συνέχεια, κι είχαν μείνει σκεδόν οι μισοί και δεν αντέχανε άλλο.

Δώδεκα μέρες κιόλας είχαμε μεις πιο πίσω, στα χωριά. Κι απάνω που συνήθιζε τ’ αυτί μας πάλι στα γλυκά τριξίματα της γης, και δειλά συλλαβίζαμε το γάβγισμα του σκύλου ή τον αχό της μακρινής καμπάνας, να που ήταν ανάγκη, λέει, να γυρίσουμε στο μόνο αχολόι που ξέραμε: στο αργό και στο βαρύ των κανονιών, στο ξερό και στο γρήγορο των πολυβόλων.

Νύχτα πάνω στη νύχτα βαδίζαμε ασταμάτητα, ένας πίσω απ’ τον άλλο, ίδια τυφλοί. Με κόπο ξεκολλώντας το ποδάρι από τη λάσπη, όπου, φορές, εκαταβούλιαζε ίσαμε το γόνατο. Επειδή το πιο συχνά ψιχάλιζε στους δρόμους έξω, καθώς μες στην ψυχή μας. Και τις λίγες φορές όπου κάναμε στάση να ξεκουραστούμε, μήτε που αλλάζαμε κουβέντα, μονάχα σοβαροί και αμίλητοι, φέγγοντας μ’ ένα μικρό δαδί, μία μία εμοιραζόμασταν τη σταφίδα. Ή φορές πάλι, αν ήταν βολετο, λύναμε βιαστικά τα ρούχα και ξυνόμασταν με λύσσα ώρες πολλές, όσο να τρέξουν τα αίματα. Τι μας είχε ανέβει η ψείρα ως το λαιμό, κι ήταν αυτό πιο κι απ’ την κούραση ανυπόφερτο. Τέλος, κάποτε ακουγότανε στα σκοτεινά η σφυρίχτρα, σημάδι ότι κινούσαμε, και πάλι σαν τα ζα τραβούσαμε μπροστά να κερδίσουμε δρόμο, πριχού ξημερώσει και μας βάλουνε στόχο τ’ αεροπλάνα. Επειδή ο Θεός δεν κάτεχε από στόχους ή τέτοια, κι όπως το ‘χε συνήθειο του, στην ίδια πάντοτε ώρα ξημέρωνε το φως.

Τότες, χωμένοι μες στις ρεματιές, γέρναμε το κεφάλι από το μέρος το βαρύ, όπου δε βγαίνουνε όνειρα. Και τα πουλιά μας θύμωναν, που δε δίναμε τάχα σημασία στα λόγια τους – ίσως και που ασκημίζαμε χωρίς αιτία την πλάση. Άλλης λογής εμείς χωριάτες, μ’ άλλω λογιώ ξινάρια και σιδερικά στα χέρια μας, που ξορκισμένα να ‘ναι.
Δώδεκα μέρες κιόλας, είχαμε μεις πιο πίσω στα χωριά κοιτάξει σε κατρέφτη, ώρες πολλές, το γύρο του προσώπου μας. Κι απάνω που συνήθιζε ξανά το μάτι μας τα γνώριμα παλιά σημάδια, και δειλά συλλαβίζαμε το χείλο το γυμνό ή το χορτάτο από τον ύπνο μάγουλο, να που τη δεύτερη τη νύχτα σάμπως πάλι αλλάζαμε, την τρίτη ακόμη πιο πολύ, την ύστερη, την τέταρτη, πια φανερό, δεν ήμασταν οι ίδιοι.

Μόνε σαν να πηγαίναμε μπουλούκι ανάκατο, θαρρούσες, απ’ όλες τις γενιές και τις χρονιές, άλλοι των τωρινών καιρών κι άλλοι πολλά παλιών, που ‘χαν λευκάνει απ’ τα περίσσια γένια. Καπεταναίοι αγέλαστοι με το κεφαλοπάνι, και παπάδες θεριά, λοχίες του ’97 ή του ’12, μπαλτζήδες βλοσυροί πάνου απ’ τον ώμο σειώντας το πελέκι, απελάτες και σκουταροφόροι, με το αίμα επάνω τους ακόμη Βουργάρων και Τούρκων. Όλοι μαζί, δίχως μιλιά, χρόνους αμέτρητους αγκομαχώντας πλάι πλάι, διαβαίναμε τις ράχες, τα φαράγγια, δίχως να λογαριάζουμε άλλο τίποτε. Γιατί, καθώς όταν βαρούν απανωτές αναποδιές τους ίδιους τους ανθρώπους πάντα, συνηθάν εκείνοι στο Κακό, τέλος του αλλάζουν όνομα, το λεν Γραμμένο ή Μοίρα – έτσι κι εμείς επροχωρούσαμε ίσια πάνου σ’ αυτό που λέγαμε Κατάρα, όπως θα λέγαμε Αντάρα ή Σύγνεφο. Με κόπο ξεκολλώντας το ποδάρι από τη λάσπη, όπου, φορές, εκαταβούλιαζε ίσαμε το γόνατο. Επειδή, το πιο συχνά, ψιχάλιζε στους δρόμους έξω, καθώς μες στην ψυχή μας.

Κι ότι ήμασταν σιμά πολύ στα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες, μήτε αρρώστους και γερούς, μήτε φτωχούς και πλούσιους, το καταλαβαίναμε. Γιατί κι ο βρόντος πέρα, κάτι σαν καταιγίδα πίσω απ’ τα βουνά, δυνάμωνε ολοένα, τόσο που καθαρά στο τέλος να διαβάζουμε το αργό και το βαρύ των κανονιών, το ξερό και το γρήγορο των πολυβόλων. Ύστερα και γιατί, ολοένα πιο συχνά, τύχαινε τώρα ν’ απαντούμε απ’ τ’ άλλο μέρος να’ ρχονται οι αργές οι συνοδείες με τους λαβωμένους. Όπου απιθώνανε χάμου τα φορεία οι νοσοκόμοι, με τον κόκκινο σταυρό στο περιβραχιόνιο, φτύνοντας μέσα στις παλάμες, και το μάτι τους άγριο για τσιγάρο. Κι οπού κατόπι, σαν ακούγανε για που τραβούσαμε, κουνούσαν το κεφάλι, αρχινώντας ιστορίες για σημεία και τέρατα. Όμως εμείς το μόνο που προσέχαμε ήταν εκείνες οι φωνές μέσα στα σκοτεινά, που ανέβαιναν, καυτές ακόμη από την πίσσα του βυθού ή το θειάφι: «Οϊ Οϊ, μάνα μου», «οϊ οϊ, μάνα μου», και κάποτε, πιο σπάνια, ένα πνιχτό μουσούνισμα, ίδιο ροχαλητό, που ‘λεγαν, όσοι ξέρανε, είναι αυτός ο ρόγχος του θανάτου.

Ήταν φορές που εσέρνανε μαζί τους κι αιχμαλώτους, μόλις πιασμένους λίγες ώρες πριν, στα ξαφνικά γιουρούσια που κάναν τα περίπολα. Βρομούσανε κρασί τα χνότα τους, κι οι τσέπες τους γιομάτες κονσέρβα ή σοκολάτες. Όμως εμείς δεν είχαμε, ότι κομμένα τα γιοφύρια πίσω μας, και τα λίγα μουλάρια μας, κι εκείνα ανήμπορα μέσα στο χιόνι και στη γλιστράδα της λασπουριάς.
Τέλος, κάποια φορά, φανήκανε μακριά οι καπνοί που ανέβαιναν μεριές μεριές, κι οι πρώτες στον ορίζοντα κόκκινες, λαμπερές φωτοβολίδες.

ΣΤΟΥΣ ΑΓΝΩΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ
Ν. Κουτσάφτης

 Μεσ’ στου πολέμου την άγρια αντάρα,
στο Αργυρόκαστρο και στη Χειμάρα,
πόσα δεν έπεσαν νέα κορμιά,
χωρίς φροντίδα θανής καμμιά.
Άθαφτα κόκκαλα βλέπεις σπαρμένα,
μεσ’ τα ρουμάνικα λησμονημένα.
ποια κόρη δάκρυα γι’ αυτά έχει χύσει,
και ποια μανούλα μοιρολογήσει;
Άγνωστοι ήρωες, λησμονηθήκαν,
άγνωστοι μ’ άγνωστους μαζί θαφτήκαν.
Και το φεγγάρι καθ’ ένα βράδυ
φέγγει καντήλι χωρίς το λάδι.
Μα καθ’ απόβραδο γυρνά στα όρη
μια λευκοφόρα κι αιθέρια κόρη
κι ευγνωμοσύνης καίει λιβάνι
καθώς τους πλέκει δόξας στεφάνι.

28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Φώτης Τρανός

 Ελλάδα μας, Πατρίδα μας,
μεγάλη μας μητέρα,
λαμπροστολίσου σήμερα
στης Λευτεριάς τη μέρα.
Σαν σήμερα εφώναξες
στους Ιταλούς το «ΟΧΙ»
και τα παιδιά σου βάλανε
στα όπλα τους τη λόγχη.
Και όρμησαν με δύναμη
φωνάζοντας «αέρα»
και στείλανε τους Ιταλούς,
στον κάκο τους και …πιο πέρα.

 

ΑNΑΜΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ’40
(Αθανασία Κοκκινάκη)

 Θλιβερά χτυπά η καμπάνα
την Ελλάδα μας καλεί
τον εχθρό ν’ αποτινάξει,
απ’ τον χάρτη μην χαθεί.

Μέσα στων μαχών τη δίνη
υπερήφανα ορμάν
παλληκάρια της Ελλάδος
μιά Ηρωϊκή Γενιά.

Ήρθε πόλεμος και πείνα
μα η Ελλάδα τ’ αψηφά:
Να’ρθετε στεφανωμένοι
με της δόξας τα κλαδιά.

Βλέμμα θεϊκό προστάζει
απλώνει η Νίκη τα φτερά
γενναιότητα, ανδρεία
λιονταριού παληκαριά.

Με αυταπάρνηση και ζήλο
μες την μάχη παν μπροστά
την πατρίδα να φυλάξουν
για τη νέα μας γενιά.

Του ’40, Ηρώων Έπος,
θα θυμούνται τα παιδιά;
Θα χουν σεβασμό και δέος,
υπερήφανη καρδιά;

Εύχομαι να μην ξεχάσουν
την παλιά αυτή γενιά
και πιστά να διαφυλάξουν
των Ελλήνων τα Ιερά.

ΤΟ ΣΑΡΑΝΤΑ 

(Σπύρος Παναγιωτόπουλος)

 Σαν τ’ αθάνατό μας κείνο Εικοσιένα
πάει τώρα άκουσμα και θε να μείνει πάντα
στους αιώνες των αιώνων το Σαράντα:
της μικρής, μα θείας Ελλάδας η νέα γέννα.

Με μια γνώμη, μια ψυχή και με μια σκέψη
εξεχύθη σα λιοντάρι να ξεσκίσει,
-δίχως τ’ άμετρά του πλήθη να ψηφήσει-
τον εχθρό, που ‘ρθε τη γη μας να κουρσέψει.

Τανκς, κανόνια, πυροβόλα, άρματα μύρια,
χιόνια, αγέρηδες, δεν κόβουν την ορμή μας.
Μα η Παντάνασσα είν’ απάνου κι ευλογεί μας:

Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια!

28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940
(Σ. Κωνσταντινιάδου)

 Του φθινοπώρου η γιορτή σε λίγο να την φτάνει.

Αναρριγά η καρδιά, η σκέψη τρέχει και ξαναγυρνά
γοργόφτερο πουλί, στα περασμένα πάλι.

Μια αυγή, γαλάζια χρυσαυγή, μας ζήτησαν

να δώσουμε τ’ ατίμητα στου εχθρού τα χέρια.

ΟΧΙ, το βροντοφώναξαν Ελλήνων στόματα

και το ‘μαθεν ευθύς ο κόσμος όλος.

Ο Λεωνίδας ξαναζεί στις Θερμοπύλες.

Οι Σαλαμίνες και τα Ζάλογγα, θεοί και ήρωες,

γενναίοι Μαραθονομάχοι, ακρίτες και οπλαρχηγοί.

Τι μας κοιτάτε; Οι νέοι Έλληνες σαν τους παλιούς

είναι γιγαντομάχοι. ΟΧΙ, δεν θα περάσετε.

Όπλα και τείχη οι ψυχέςκαι τα κορμιά μας.

Κι άρχισε ο πόλεμος και γίναν μάχες.

Δες παλληκάρια, σαν λιονταρόψυχοι

ορμούνε άφοβα, τσολιάδες και φαντάροι αντάμα.

ΑΕΡΑ, ΑΕΡΑ, αντιλαλούν οι λαγκαδιές,

σκορπούν οι εχθροί, φεύγουν, τα χάνουν.

Δόξα, τιμή και μεγαλείο άφθαρτο

για την Ελλάδα, τη γιγαντομάνα.

Μικρή η Δόξα, τρισμέγαλη η ψυχή.

η Ελληνική , γενναία κι αθάνατη.

Έπος αληθινό και ένδοξο, θα μείνει στον αιώνα,

το Σαράντα, γραμμένο με αγώνες, μάχες, αίματα,

για να θυμίζει ολόφωτο, στον κόσμο τον ελεύθερο

την Δόξα την αθάνατη που πάντα την Ελλάδα στεφανώνει.

akrasakis.blogspot.com

Ανέκδοτο σχετικό με το φιάσκο των Ιταλών το ΄40

 

ΕΝΑΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΑΞΙΖΕΙ ΟΣΟ ΔΕΚΑ ΙΤΑΛΟΙ

 

Μια ομάδα Ιταλών στρατιωτών το 1940, στα Αλβανικά βουνά, προχωρούν προς τα σύνορα όταν ακούγεται μια φωνή: «Ένας Έλληνας αξίζει όσο δέκα Ιταλοί»! Ο Ιταλός διοικητής αμέσως διατάζει μια ομάδα από δέκα από τους καλύτερους στρατιώτες του να πάνε να εξοντώσουν αυτόν τον Έλληνα που έχει το θράσος να τους προκαλεί. Πάνε πίσω από τον λόφο απ’ όπου ακούστηκε η φωνή, ακούγεται μπαράζ πυροβολισμών και μετά πλήρης σιγή! Μετά από λίγο ακούγεται πάλι η ίδια φωνή…

«Ένας Έλληνας είναι καλύτερος από εκατό Ιταλούς»!

Νευριασμένος ο Ιταλός διοικητής στέλνει τους 100 καλύτερους στρατιώτες του και επαναλαμβάνεται η ίδια ιστορία.

Πυροβολισμοί, ουρλιαχτά, φασαρία και μετά από πέντε λεπτά, σιγή.

Μια ήρεμη Ελληνική φωνή ακούγεται και πάλι:

«Ένας Έλληνας αξίζει παραπάνω από χίλιους Ιταλούς»!

Έξαλλος ο Ιταλός διοικητής επιλέγει 1000 Ιταλούς και τους στέλνει να πάνε και να εξοντώσουν τον Έλληνα!

Πολυβόλα, καραμπίνες, όλμοι, αυτόματα, πιστόλια, χειροβομβίδες, κραυγές και ουρλιαχτά ακούγονται και όλα δείχνουν ότι μια λυσσώδης μάχη μαίνεται και μετά σιγή!

Τελικά, μετά από λίγο, ένας βαριά τραυματισμένος Ιταλός εμφανίζεται από το λόφο πέφτει στα πόδια του διοικητή και ψελλίζει.

«Μη στείλεις άλλους .. πρόκειται για παγίδα! Δεν είναι μόνο ένας αλλά … δύο Έλληνες»!

 

ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ ΜΕ ΤΙΤΛΟ «ΑΛΒΑΝΙΑ»

Όλα τα τραγούδια είναι σε στίχους του Πυθαγόρα και μουσική του Γιώργου Κατσαρού

ΔΥΟ ΠΑΙΔΙΑ ΑΠ? ΤΟ ΒΡΑΧΩΡΙ

 

Δυο παιδιά απ? το Βραχώρι

πήρανε βουνά και όρη

για τιμή για λευτεριά

όμως του εχθρού οι σφαίρες

τους σταμάτησαν τις μέρες

και δε θα γυρίσουν πια.

 

Το? να αγέλαστο κοιμάται

και τη λευτεριά θυμάται

τ? άλλο ξάγρυπνο στο πλάι

το μαχαίρι του τροχάει.

 

Έστειλαν οι βαθμοφόροι

το μαντάτο στο βραχώρι

κι έκλαιγαν οι κοπελιές

επρασίνησε το χώμα

και δε γύρισαν ακόμα

να τινάξουν τις ελιές.

 

Το? να αγέλαστο κοιμάται

και τη λευτεριά θυμάται

τ? άλλο ξάγρυπνο στο πλάι

το μαχαίρι του τροχάει.(2)

 

Ο ΕΦΕΔΡΟΣ ΥΠΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ

 

Τι γύρευες στ? Αλβα?στ? Αλβανικό βουνό

μονάκριβε νησιώτη

και λαβωμένο κλαίει το δειλινό

την ακριβή σου νιότη.

 

Πάει ο ήλιος πάει κι Αμοργός

Στα μάτια του νυχτώνει

Κι ο έφεδρος ανθυπολοχαγός

κοιμάται μες στο χιόνι.

 

τα χρόνια σου καπνός καπνός τα παιδικά

ανάσα η εφηβεία

στον τοίχο ματωμένα ιδανικά

μετάλλια και βραβεία .

 

Πάει ο ήλιος πάει κι Αμοργός

Στα μάτια του νυχτώνει ?

 

 

ΗΠΕΙΡΩΤΙΣΣΕΣ

 

Γυναίκες Ηπειρώτισσες

μέσα στα χιόνια πάνε

κι οβίδες κουβαλάνε

θεέ μου, τι τις πότισες

και δεν αγκομαχάνε

 

Γυναίκες Ηπειρώτισσες

ξαφνιάσματα της φύσης

εχθρέ, γιατί δε ρώτησες

ποιον πας να κατακτήσεις

Γιαννιώτισσες Σουλιώτισσες

ξαφνιάσματα της φύσης

εχθρέ, γιατί δε ρώτησες

ποιον πας να κατακτήσεις

 

γυναίκες απ? τα σύνορα

κόρες, γριές, κυράδες

φωτιά μες στους βοριάδες

εσείς θα είστε σίγουρα

της Λευτεριάς μανάδες.

 

Γυναίκες Ηπειρώτισσες

ξαφνιάσματα της φύσης?

 

 

 

ΔΥΟ ΦΑΝΤΑΡΟΙ – ΔΥΟ ΕΧΘΡΟΙ

 

Μες στο βάλτο ξεκομμένοι

δυο φαντάροι  δυο εχθροί

κι ο Αντρέας σημαδεύει

στην καρδιά για να τους βρει.

 

Μην τους τουφεκάς Αντρέα,

μην τους τουφεκάς γιατί

είναι παλικάρια νέα

είναι σαν κι εμάς κι αυτοί

στη Βερόνα και στη Βρένη

μάνα θα τους περιμένει.

 

Είναι εχθροί μας είναι ξένοι

ποιος δεν το κατανοεί

μα το θέλουν ορισμένοι

να σκοτώνοντ? οι λαοί

 

ΠΗΡΑΜΕ Τ?  ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ

 

Ποτάμι τρέχει ο λαός

στους στολισμένους δρόμους

στα μάτια του οργή και φως

ανάπηροι στους ώμους.

 

Πήραμε τ?  Αργυρόκαστρο

και πάμε, και πάμε, και πάμε παραπέρα

τύραννοι δε γλιτώνετε

αέρα, αέρα, αέρα!!

 

Η μάνα κλαίει στη γωνιά

κι η κόρη στο μπαλκόνι

το δίκιο για τη λευτεριά

σαν πέλαγο φουσκώνει.

 

Πήραμε τ? Αργυρόκαστρο

και πάμε, και πάμε, και πάμε παραπέρα

τύραννοι δε γλιτώνετε

αέρα, αέρα, αέρα!!

 

 

ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΚΑΙ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ

Μάνα μου κρύψε το σπαθί

Κρύψε μου το πιστόλι

τι ο καιρός θα ξαναρθεί

να σηκωθούμε όλοι.

 

Κράτα μάνα και θα γίνει

το μεγάλο πήδημα

Λευτεριά και Ρωμιοσύνη

είν΄ αδέρφια δίδυμα.

 

Μάνα μου κρύψε τη στολή

τη χιλιοματωμένη

τούτη η πατρίδα κι η φυλή

δεν κάθεται δεμένη.

 

ΜΕΛΑΧΡΙΝΕ ΝΑΠΟΛΙΤΑΝΟ

Μελαχρινέ ναπολιτάνο

ο πόλεμος είναι φρικτός

εσύ μαχαίρωσες τον πάνο

μετά σε σκότωσε κι αυτός.

 

Τώρα κοιμάστε αγκαλιασμένοι

όπως το θέλησε ο θεός

να? ειν? οι λαοί αδελφωμένοι

μαύροι, λευκοί ένας λαός.

 

εσύ στη Νάπολη μπαρμπέρης

κι αυτός ψαράς στο Αιτωλικό

να μάθεις δε θα καταφέρεις

πώς φτάσατε στο φονικό.

 

Τώρα κοιμάστε αγκαλιασμένοι

όπως το θέλησε ο θεός ?